تأملی بر یک سنگ قبر تاریخی در روستای حکیم باشی نصفه میان شهرستان کوهچنار
یکی از روش های بازشناسی تاریخ یک کشور ، شهر و در سطوح پایین تر استفاده از منابعی چون سکه شناسی ، کتیبه شناسی ، اسناد و سنگ قبر های تاریخی است. اصولاً در منابع تاریخی کمتر می توان نام و یادی از مردم و طبقات پایین جامعه بدست آورد. منابع ذکر شده به خوبی می توانند سیر تاریخی و زیست اجتماعی طبقات مختلف مردم را نشان دهند.
سنگ قبرهای تاریخی یکی از منابع مهمی هستند که می توان ازطریق آنان تاریخ سکونت ، نام و جایگاه اجتماعی فرد یا افرادی را در یک برهه زمانی خاص مشخص نمود. شایان ذکر است که برای بررسی تاریخ مردم منطقه شاپور و چنارشاهیجان بررسی قدمت روستاهای این منطقه امری واجب و ضروری است چرا که تاریخ روستاهای منطقه شاپور و چنارشاهیجان در ارتباطی تنگاتنگ بهم معنی می یابند.
یکی از روستاهای حومه چنارشاهیجان روستای حکیم باشی نصفه میان (بالایی) می باشد. مطالعات انجام شده بر روی این روستا نشان می دهد که ترکیب اجتماعی روستای حکیم باشی متشکل از طوایف و ایلات مهاجر از منطقه کهگیلویه و بویراحمد و نورآباد ممسنی و طوایف مختلف ایل قشقایی است.
منابع و اسناد پیشین قدمت روستا را به اوایل پهلوی اول و اواخر عصر قاجار می رساند. اما سنگ قبر یافته شده در قبرستان مرکزی این روستا قدمت سکونت در این روستا را تا اوایل عصر قاجار و سلطنت فتحعلی شاه قاجار یعنی سالهای جنگ های ایران و روس بالا می برد که این موضوع در نوع خود جالب توجه است.
سال حک شده بر روی این سنگ قبر ۱۲۲۹هجری قمری است که مطابق با سال ۱۸۱۳م می باشد . این زمان مطابق با سالهایی است که بنا بر گفته مرحوم فسایی فتحعلی شاه قاجار به منطقه شاهپور آمدن و با گذر از سراب اردشیر از منطقه چنارشاهیجان به سمت ممسنی و خوزستان حرکت می کند. در ادامه فسایی به مهاجرت هایی اشاره می‌کند که از سمت کهگیلویه و بویراحمد به منطقه چنارشاهیجان صورت پذیرفته و طوایف اولاد میرزا علی و اولاد اردشیری در این منطقه ساکن می شوند و محلات مطرح امروزی چنارشاهیجان نیز متأثر از این مهاجرت هاست.
لازم به ذکر است که بخشی از طوایف اردشیری به منطقه حکیم باشی نصفه میان مهاجرت کرده و در این روستا ساکن می شوند. سنگ قبر موجود در قبرستان حکیم باشی را می توان نشان برجسته قدمت این روستا و روستاهای همجوار آن دانست، سنگ قبری که نشان از جایگاه طبقات پایین اجتماع در عصر قاجار و به روایتی بهتر تاریخ مردم دانست.
مجتبی محمدی دکتری تاریخ ایران و پژوهشگر حوزه مطالعات خلیج فارس و دریای عمان
