مجتبی محمدی ـ دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه خلیج فارس بوشهر
به گزارش چنارنیوز، در سال ۱۳۱۶شمسی و دوران رضاشاه پهلوی گروهی باستان شناس از طرف دولت فرانسه به ایران برای کاوش در محوطه های تاریخی و باستانی آمدند.
از آنجا که رضاشاه تمایل چندانی به انعقاد قرارداد با باستان شناسان انگلیسی نداشت بیشتر سعی بر این بود که باستان شناسان آلمانی و فرانسوی برای کاوش در محوطه های تاریخی ایران انتخاب شوند.
از این رو در سال ۱۳۱۶شمشی پروفسور رومن گیرشمن به همراه یک گروه علمی از اساتید باستان شناسی که عمدتا فارغ‌التحصیل دانشگاهای فرانسه بودند با کشتی از مارسی به فلسطین و از فلسطین به سوریه و از سوریه به عراق و سپس از مرز عراق وارد ایران شدند و به شهر کاشان رفتند.
این گروه از باستان شناسان فرانسوی از کاشان برای شناسایی بیشتر آثار تاریخی موجود در بیشاپور به این منطقه آمدند. خانم ناتانیل گیرشمن همسر پروفسور گیرشمن تمامی خاطرات این سفر را از اقامت در کاشان و بیشاپور تا شوش همراه با تصاویری ارزشمند از آثار تاریخی بیشاپور که در آن زمان تا حدود زیادی هویت آن نامشخص بود ثبت و ظبط نموده است.
سختی روزهای اولیه اقامت در بیشاپور که با ساختن خانه و سر پناهی برای تیم گیرشمن بود در کنار توصیف سیمای مردمان روستاهای اطراف شاپور که عمدتاً مهربانانه و با آغوشی باز میهمانان خارجی خود استقبال می کردند جالب توجه است.
ناتانیل گیرشمن همچنین گزارش های مهم از سفر رضاشاه پهلوی در بازگشت از بوشهر به منطقه بیشاپور در بازدید از آثار تاریخی شاپور و روستاهای همجوار آن دارد که شرح آن خواندنی است و همه این مطالب به خوبی توصیف مجسمی از تاریخ منطقه و مردمان دیارمان شاپور است که بخشی از آنان مهاجران لر و ترکان قشقایی بودند که در این منطقه ساکن شده بودند.
در بیشتر مواقع یک تصویر خود کار یکصد کلمه را می کند و گویای بسیاری از مطالب ناگفته است. از این تصاویر سیمای اجتماعی روستاییان منطقه شاپور که نشأت گرفته از فقر و تنگدستی و عدم امکانات مناسب بود به چشم میخورد.
علاوه بر این خط سیر روستاهای نزدیک به بیشاپور و نیز روستاهایی چون حاجی آباد غوری، حکیم باشی نصفه میان که در اسناد دوران پهلوی به همین نام شناخته می شده است و همچنین رشن آباد تا انارستان و دو راهی راهدار و بوشیگان در قسمت هایی از این تصاویر مشخص می شود.
ناتانیل گیرشمن تصاویر جالب توجهی نیز از میدان خیرات یا میدان شهدای کازرون گرفته است که از تصاویر، پیوند و تعامل روستاییان اطراف و منطقه شاهپور با مردم شهر که نشان دهنده عرضه و تقاضا و وابستگی هر دو گروه شهری و روستایی با یکدیگر است به خوبی استنباط می شود.
وی در بخش دیگری از خاطراتش به استخدام کارگرانی از روستاییان اطراف در قبال دریافت کرد و مواجب برای کمک و همراهی در کشفیات باستان شناسی یاد می کند.
در مجموع خاطرات ناتانیل گیرشمن را می توان توصیف گر بخش مهمی از تاریخ مردمان منطقه شاهپور دانست که با ارائه اسناد و تصاویر دست اول ناگفته ها و خلأ تاریخی منطقه را به خوبی پوشش میدهد.
بیشتر بخوانید: چنارشاهیجان و اهمیت مواصلاتی آن در گذر تاریخ
